De 7 mythes over bosbaden

Nadat ik afgelopen weekend opnieuw geconfronteerd werd met een paar hardnekkige misvattingen en mythes over bosbaden werd het tijd ze eens once-and-for-all te ontkrachten. 

Bosbaden is een wat ongelukkige term, dat kan ik niet ontkennen. Het suggereert dat je in een bosbad moet zijn (mythe 1, zie hieronder) of dat je gaat zwemmen (mythe 2, ook hieronder beschreven). Wat dus niet zo is. Maar er zijn er meer. Hier lees je de 7 meest voorkomende misvattingen over bosbaden die ik de afgelopen jaren heb gehoord. En voor wie het na het lezen van deze woorden nog niet aanneemt, kom het een keer ervaren. Dat werkt altijd beter dan woorden op papier ;)

Mythe 1: Bosbaden kan alleen in een bos

Bosbaden kan in een bos, maar ook in een andere natuurlijke omgeving. Belangrijk is dat je gaat bosbaden op een plek waar jij je fijn en prettig voelt. Als het even kan is het fijn dat het een plek is waar je rust kan ervaren, waar idealiter zo min mogelijke andere mensen zijn of geluiden hoorbaar zijn die door de mens zijn gemaakt. Maar dat hangt vooral ook af van wat je zelf prettig vindt. 

Bosbaden kan dus ook in een stadspark, aan zee, in de duinen, de woestijn of bijvoorbeeld je achtertuin. Elke natuurlijke omgeving heeft bepaalde kenmerken en karakteristieken die een positief effect hebben op je welzijn.

Om een paar voorbeelden te geven: wanneer je gaat bosbaden op een plek waar veel bomen staan zal je een hogere concentratie van fytonciden inademen die een positief effect hebben op je immuunsysteem. Wanneer je aan zee gaat bosbaden hoor je rustgevende geluid van de golven en adem je een hoge concentratie van negatieve ionen in die je humeur verbeteren. Stadsparken zijn vaak plekken met veel verschillende vegetatie waar veel mensen positief op reageren. En wanneer je gaat bosbaden in je achtertuin ben je op een plek die je prettig vindt, waar je emotieregulatie soepeler gaat en je bovendien ook in contact kan komen met de kleur groen die een positief effect heeft op je humeur en gevoel van ontspanning. Kortom, bosbaden kan op veel verschillende plekken. En dat maakt het juist zo’n krachtige en toegankelijke beoefening. 

Mythe 2: Tijdens een bosbad ga je zwemmen 

Bosbaden heeft niets met zwemmen of naaktheid te maken. Bosbaden of forest bathing betekent dat je je volledig, met je aandacht, je lijf en zintuigen, onderdompelt in een natuurlijke omgeving. Vandaar de term ‘baden’. Dat neemt natuurlijk niet weg dat wanneer je gaat bosbaden op een plek waar je het water kan voelen en het water in kan, je dat zeker kan doen!

Mythe 3: Bosbaden is een nieuwe hippe term voor een mindful wandeling in de natuur

Afgezien van de korte wandeling om bij de locatie te komen waar je gaat bosbaden, evenals korte stukjes tijdens het bosbad, loop je tijdens een bosbad helemaal niet ver, en zeker niet op de snelheid van een gemiddelde wandeling. Sterker nog, een 3-uur durend bosbad kan plaatsvinden op een en dezelfde plek.

Wat betreft de vergelijking met mindfulness: er is zeker een overlap. Mindfulness is het fundamentele menselijke vermogen om volledig aanwezig te zijn, bewust van waar we zijn en wat we doen, en niet overweldigd door wat er om ons heen gebeurt. En tijdens een bosbad ben je aanwezig in het moment en met de natuur om je heen. Bosbaden helpt je om je weer verbonden te voelen met de meer-dan-menselijke wereld en met onszelf. Je zou kunnen zeggen: met je outer en met je inner nature. Daarmee is bosbaden niet simpelweg een vorm van mindfulness in de natuur. Anders dan bij vele vormen van mindfulness is de aandachtsfocus tijdens bosbaden in eerste instantie buiten jezelf. Onderzoek toont overigens aan dat bosbaden daarmee toegankelijker is voor veel mensen dan mindfulness. Bosbaden, met de sterke focus op de zintuiglijke beleving, zou je eerder een bodyful manier van zijn kunnen noemen. En tot slot draait het in bosbaden meer om het relationele aspect: om het cultiveren van een wederkerige relatie met de natuur, waarin je je dieper onderdeel gaat voelen van het grotere geheel. 

Mythe 4: Om te bosbaden heb je geen bosbadgids nodig

Mmmm. Ja en nee. Bosbaden is absoluut bij uitstek een beoefening die je zelf, zonder begeleiding kan doen. Sterker nog, ik hoop dat er een dag komt waarop een groot deel van de bevolking wekelijks gaat bosbaden. Uit zichzelf. En dat is ook niet ondenkbaar. Want bosbaden is simpel, toegankelijk, universeel en kan praktisch overal en altijd. Als je eenmaal de basis van de techniek kent en deze zelf weet toe te passen.

En juist dat laatste kan in je eentje nog wel eens lastig zijn. Zonder gids is het immers lastiger om alle verantwoordelijkheden uit handen te geven. Het voordeel van bosbaden onder begeleiding van een gids is dat die getraind is om een bepaalde structuur te geven aan een bosbad, wat eraan bijdraagt dat je een complete en verdiepende ervaring hebt. Een gids helpt ook je aandacht bij het heden te houden en te vertragen; iets wat makkelijk lijkt, maar de ervaring leert dat dit juist voor veel mensen lastig is. In het geval van een fysiek begeleide sessie heeft de gids ook kennis van de plek en omgeving waar het bosbad plaatsvindt. Op die manier kan je je totaal overgeven aan de ervaring en hoef je je niet bezig te houden met de route en de tijd. Daarnaast zijn gidsen ook getraind in het verzorgen van een veilige en niet-veroordelende omgeving, zodat het delen van ervaringen en bewust stilstaan bij dat wat je ervaart en voelt daadwerkelijk mogelijk is.

Mythe 5: Bosbaden is voor hippies en tree-huggers

Ik snap het, iets nieuws proberen kan spannend zijn. Vertragen in de natuur. Tegen een boom aan zitten. Op blote voeten lopen. Voelen aan de planten en ruiken aan de aarde. Het klinkt misschien heel ‘new age’, vaag en zweverig. En een bosbad kan absoluut een mystieke of spirituele ervaring zijn, maar dat hoeft niet. Sterker nog, het brengt je terug naar de basis, het is heel aards en je komt weer in contact met je lichaam en je omgeving. Bosbaden en natuurverbondenheid gaat simpelweg over mens zijn in de rest van de natuur.

En ja, soms omhels je inderdaad een boom, maar dat hoeft niet. En misschien is dat gek en vraag je je dan af wat mensen die het zien misschien zouden denken. Maar laat ze maar denken. Laten we het weer normaliseren, dat het fijn (en goed!) voor je kan zijn om in contact te komen met een boom. We hebben het de hele mensheid al gedaan en dat is niets voor niets. Bosbaden is misschien (nog) niet mainstream, maar iets als yoga en mindfulness was ooit ook nieuw en onbekend. Ik geloof dat 2 uur bosbaden per week straks de nieuwe 10.000 stappen per dag gaat zijn. En de wetenschap gelooft er ook in. Inmiddels is bosbaden en natuurverbondenheid een evidence based practice. Het is alleen een kwestie van tijd voordat het meer omarmd wordt en we het met z’n allen niet meer vreemd vinden om simpelweg een tijdje te zijn in de natuur. 

Mythe 6: Je moet minimaal 2 uur de tijd hebben om te gaan bosbaden

Het klopt dat veel van de begeleide bosbaden die aangeboden worden, een duur hebben van minimaal 2 a 2,5 uur. En er valt veel voor te zeggen om ruim de tijd te nemen voor een bosbad. Wanneer je langer de tijd neemt voor de vertraging creëer je de ruimte om middels je zintuigen contact met je omgeving te maken en heeft je lichaam de tijd om in de rest and digest modus te komen. Ook je hersengolven veranderen en zorgen ervoor dat je in een diepere staat van ontspanning komt. Dat neemt niet weg dat een bosbad van een half uur al heel heilzaam kan werken. Bosbaden die ik in opdracht begeleid hebben heel vaak een duur van maximaal 1 a 1,5 uur. 

Desalniettemin, er is een oud Zen-gezegde dat zegt: ‘You should sit an nature for 20 minutes a day, unless you're busy, then you should sit for an hour ’. Bosbaden bespaart je op de lange termijn zelfs tijd, omdat je na een sessie je opgeladen voelt en helderder bent.  

Mythe 7: Bosbaden is belastend voor de natuur

In Nederland zijn de regels voor bosbaden bij veel natuurbeheerders en natuurbeschermings-organisaties onlangs aangescherpt. Bosbaden in groepen zou te belastend zijn voor de natuur. Wat mijns inziens onzin is, wanneer je met een ervaren en professionele gids op pad gaat. Tijdens een begeleid bosbad beweeg je je heel voorzichtig en langzaam, doorgaans in stilte, door de natuur. Je bent je juist heel erg bewust van al het leven om je heen en bent hiermee samen. Bovendien, bosbaden is een techniek die je natuurverbondenheid cultiveert. En wanneer je een diepere verbinding met de natuur gaat voelen zal je er ook beter voor zorgen. Een gesprek over de grootte van een groep en tijdstip van een bosbad moet uiteraard onderdeel zijn van een gesprek met beheerders, maar ik geloof dat bosbaden juist door natuurbeschermingsorganisaties gestimuleerd zou moeten worden. 

Ga je een keer mee bosbaden?

Als je bosbaden een keer probeert en ontdekt dat het niets voor jou is, is het ergste dat je is overkomen dat je een paar uur lang de immuunversterkende fytonciden uit de bomen om je heen hebt ingeademd; tijd doorgebracht met de natuur en iets hebt geleerd over hoe je met de natuur kan zijn en waarom dat goed is voor je geluk en welzijn. Lees hier meer over wat je tijdens een begeleid bosbad kan verwachten (om vervolgens er zonder enige verwachting in te stappen ;)

Laat de angst voor het onbekende of de misvattingen die je hebt over de beoefening je er niet van weerhouden om het te doen. Je kan zelf gaan bosbaden met The Forest Bathing Circle Audiogidsen of de Bosbadbox. Vind je het fijner om onder fysieke begeleiding het een keer te ervaren, check dan de agenda wanneer je een keertje mee kan.